Witamina D3 to w rzeczywistości hormon steroidowy, którego produkcję w skórze pobudzają promienie słoneczne. W formę aktywną D3 przekształcana jest w wątrobie oraz nerkach i stamtąd trafia bezpośrednio do komórek ciała. Z powodu warunków klimatycznych panujących w Polsce, niebezpieczny niedobór witaminy D3 dotyczy około 70 proc. społeczeństwa!
Witamina D3 – witamina słońca niezbędna do zachowania zdrowia
Określenie witamina D obejmuje grupę związków chemicznych należących do grupy steroidów, które wykazują działanie przeciwkrzywiczne. Za najważniejszy z nich jest uważany cholekalcyferol, czyli witamina D3. Pełni ona niekwestionowaną rolę w procesach związanych ze wzrostem i mineralizacją kości, zwiększa wchłanianie wapnia oraz reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową. Niedobór witamin z tej grupy został uznany za czynnik ryzyka rozwoju takich chorób jak osteoporoza, stwardnienie rozsiane, zaburzenia pracy serca oraz reumatoidalne zapalenie stawów. Skutkiem jej braku w surowicy krwi jest też przyspieszony proces starzenia, rozmiękanie kości i zniekształcenie sylwetki.
Witaminę D można dostarczać do organizmu z różnych źródeł. Jest ona obecna w niektórych produktach spożywczych (wątroba zwierzęca, produkty mleczne, jaja, dziko żyjące tłuste ryby) i ulega wchłonięciu w przewodzie pokarmowym. Przeważająca ilość cholekalcyferolu pochodzi jednak z syntezy skórnej. Aby witamina D mogła być dostarczana w ten sposób, potrzebne jest działanie promieni słonecznych. W naszym kraju synteza skórna zachodzi wyłącznie w sezonie wiosenno-letnim w godzinach między 10 a 15. W okresie od października do marca organizm nie jest w stanie samodzielnie wyprodukować tego związku. Wówczas zaleca się przyjmowanie suplementów diety, które pomagają uzupełnić niedobory witaminy D.
Witamina D3 i jej najważniejsze funkcje w organizmie
Witamina D3 bierze udział w regulacji gospodarki mineralnej układu kostno-stawowego. Dlatego jej niedobór objawia się przede wszystkim bólami kości i mięśni, u małych dzieci przyczynia się do rozwoju krzywicy, a u dorosłych może skutkować osteoporozą i bolesnymi kurczami. Pozostałe objawy niedoboru witaminy D to: choroby przyzębia, postępujące zwyrodnienia układu kostnego, dolegliwości ze strony układu pokarmowego, pogorszenie słuchu, stany zapalne skóry oraz obniżenie odporności.
Ponadto witamina D3 usprawnia pracę układu odpornościowego oraz nerwowego. Jeżeli nie dostarczamy jej sobie w odpowiedniej ilości, wzrasta ryzyko rozwoju chorób układu krążenia, cukrzycy, chorób zapalnych, autoimmunologicznych, a także niektórych nowotworów.
Długotrwały niedobór witaminy D3 w surowicy krwi prowadzi do przedwczesnego starzenia się, zarówno intelektualnego, jak i fizycznego. Zwiększa też ryzyko rozwoju chorób układu krążenia, w tym miażdżycy, zawału serca i choroby wieńcowej. Badania dowiodły, że poziom witaminy D3 ma związek z występowaniem demencji starczej i zaburzeń w funkcjonowaniu układu nerwowego. Osoby w podeszłym wieku, które nie przyjmują suplementów witaminy D3 oraz unikają promieni słonecznych, znacznie częściej i wcześniej zaczynają mieć problemy z pamięcią i koncentracją, niż ich rówieśnicy, u których poziom D3 jest w normie. Są też bardziej narażone na niektóre choroby autoimmunologiczne.
Niedobór witaminy D na chwilę obecną jest uznawany za jeden z poważniejszych problemów zdrowotnych nie tylko u osób dorosłych, ale także u dzieci i młodzieży. Niewystarczająca ilość cholekalcyferolu może powodować przedwczesne wypadanie zębów, bóle kości i pleców oraz spadek odporności.
Suplementacja witaminy D3 – najważniejsze informacje
Profilaktyczne dawkowanie witaminy D3 powinno być dostosowane do wieku, masy ciała, nasłonecznienia oraz trybu życia. W leczeniu i zapobieganiu niedoborom stosuje się cholekalcyferol. Nie zaleca się podawania analogów witaminy D takich jak np. kalcytriol. Dzienne zapotrzebowanie na ten związek wynosi od 800 do 2000 j.m. Osoby zagrożone niedoborem witaminy D mogą przyjmować większe dawki, jednak każdorazowo powinny one być ustalane przez lekarza. Cholekalcyferol jest jedną z witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego suplement diety najlepiej przyjmować w trakcie posiłku. Odpowiednią dawkę witaminy D powinny dostawać w szczególności kobiety w okresie ciąży oraz karmienia piersią. W tej sytuacji trzeba jednak uważać, aby nie dopuścić do przedawkowania. Nadmiar cholekalcyferolu sprzyja odkładaniu się wapnia w tętnicach, czego rezultatem może być deformacja płodu. Rozwijający się organizm dziecka może nie poradzić sobie ze zbyt dużą ilością witaminy D, czego następstwem mogą być zaburzenia pracy serca, choroby układu kostnego oraz zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego.
W bardzo rzadkich przypadkach obserwowana jest hiperkalciuria i hiperkalcemia. Są to stany, w których pojawia się bardzo wysokie stężenie wapnia we krwi i jego zwiększone wydalanie z moczem. Objawy wskazujące na te zaburzenia to przede wszystkim osłabienie mięśni, splątanie, wymioty, ból kości, kamica nerkowa i odwapnienie. Wciąż nie do końca jest jasne, jakie dawki cholekalcyferolu prowadzą do toksyczności. Wiadomo, że szczególnie zagrożeni hiperkalcemią są pacjenci przyjmujący preparaty wapnia oraz leczeni alfakalcydolem.
3 KLUCZOWE FAKTY:
Witamina D3 rozpuszcza się w tłuszczach, co oznacza, że może być magazynowana w organizmie.
W miesiącach letnich większość osób chroni się przed promieniami słonecznymi, wybierając zacienione miejsca i stosują kremy z filtrem. Choć takie rozwiązanie wydaje się być rozsądne to jednak ma i swoje wady. Takimi działaniami uniemożliwiamy organizmowi zrobienie zapasów witaminy D3. Warto przed 20 minut dziennie pozwolić słońcu wnikać w głąb skóry.
Spośród produktów spożywczych najwięcej witaminy D3 dostarczają tłuste ryby. Chcąc zaspokoić dzienne zapotrzebowanie bez konieczności stosowania suplementów, należałby pożywać ich aż 500 gramów! Każdego dnia.